හිජාබයෙන් නිසිලෙස හිස නොවැසුවැයි මරා දැමූ තරුණිය නිසා ඉරානයේ කලබල

තම කොණ්ඩය හිජාබයෙන් නිසියාකාරව ආවරණය නොකළ බවට ඉරානයේ "සදාචාර පොලිස්" අත්අඩංගුවට පත්ව රැඳවුම් භාරයේ සිටි 22 හැවිරිදි තරුණියක මියයාම නිසා ඉරානයේ මේ වනවිට දැඩි මහජන විරෝධයක් මතුව තිබේ. මියගිය තරුණිය මහ්සා අමිනී නමැත්තියකි.

 

තම හිසකෙස් හිස් වැසුමකින් හෝ හිජාබයකින් නිසි ලෙස වසා නොගැනීමෙන් රටේ ඇඳුම් පැළඳුම් නීති උල්ලංඝනය කළ බවට චෝදනා එල්ල වී සැප්තැම්බර් 13 දින රඳවා තබා දින තුනකට පසු අමිනී මිය ගියාය.

 

ඇයට වදහිංසා පමුණුවා ඇති බවට සැක මතුව තිබෙන අතර ඇය රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයකදී ඇද වැටී කෝමා තත්ත්වයට පත් වී දින තුනකට පසු මිය ගිය බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියේය.

 

ඇය හෘදයාබාධයකින් මිය ගිය බව පොලිසිය පවුලේ අයට ප්‍රකාශ කළ නමුත් , ඇයගේ මරණයට හේතුව පිළිබඳව මහජනතාවගේ සැකය මතු විය.

යුක්තිය ඉල්ලා මහසා අමිනීට රට පුරා දහස් ගණනක් විරෝධතාකරුවන් වීදි බැස තිබේ. කාන්තාවන් තම ස්කාෆ් පුළුස්සා හිසකෙස් කපා ඇත, විරෝධතාකරුවන් තුවාල ලබා අත්අඩංගුවට ගෙන ඇති අතර මේ අතරවාරයේ 17 දෙනෙකු පමණ මිය ගොස් ඇත. ඉරාන ආරක්ෂක අංශවල ප්‍රචණ්ඩකාරී මර්දනය නොතකා, අවම වශයෙන් නගර 13 ක විරෝධතා දින ගණනාවක් තිස්සේ දිගටම පැවතුනි.

ඉරානය බහුවිධ විරෝධතා රැල්ලකට මුහුණ දී ඇති නමුත් අමිනීගේ මරණය සම්බන්ධයෙන් මෑත කාලීන පෙලපාලි අද්විතීය බව හියුමන් රයිට්ස් වොච් හි මැද පෙරදිග සහ උතුරු අප්‍රිකානු අංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ පර්යේෂක ටාරා සෙපෙහ්රි ෆාර් පැවසීය.

 

බොහෝ අය අමිනීගේ මරණය දැකීමට පැමිණ ඇත්තේ විරුද්ධ මතවලට රටේ දැඩි ප්‍රතිචාර දැක්වීම, කාන්තා අයිතිවාසිකම් සීමා කරන නීති සහ සදාචාර පොලිසිය තරුණ කාන්තාවන්ට වඩ වඩාත් ප්‍රචණ්ඩ ලෙස සැලකීම සංකේතවත් කරන දෙයක් ලෙස ය.

හිජාබය පුළුස්සා දැමීම පෙර නොවූ විරූ දෙයක් නොවූවත්, රට පුරා ඇති දැඩි විරෝධය වැඩි ස්වයං පාලනයක් ලබා ගැනීමට උත්සාහ කරන කාන්තාවන්ගේ විරෝධයේ කැපී පෙනෙන මොහොතක් බව පෙනේ, Sepehri Far USA TODAY වෙත පැවසීය.

1979 ඉරාන විප්ලවයේදී අයතුල්ලා කොමේනි බලයට පත්වීමෙන් ටික කලකට පසු, හිජාබය අනිවාර්ය වූ අතර එය සහ අනෙකුත් සීමා කිරීම් බලාත්මක කිරීම සදාචාරාත්මක පොලිසියට පැවරී ඇත. කාන්තා අයිතිවාසිකම් බොහෝ විට රජයේ ඉලක්කයක් බවට පත්ව ඇති අතර, විශේෂයෙන් දුක්ඛිත අවස්ථාවන්හිදී පවා නියමයන් ඉටු කළ යුතුය.

විරෝධතාවලින් පසු ඉරානයේ අන්තර්ජාල ප්‍රවේශය මුළුමනින්ම පාහේ කඩාකප්පල් වී ඇති අතර ටෙහෙරානය ඇතුළු අනෙකුත් ප්‍රදේශවල කලාපීය අවහිරවීම් ද සිදු විය. ඉන්ස්ටග්‍රෑම් සහ වට්ස්ඇප් වෙත ප්‍රවේශය රට පුරා සීමා කර ඇති අතර “ජාතික පරිමාණයේ ජංගම ජාල වසා දැමීමක්” නිසා මිනිසුන්ට විරෝධතා සංවිධානය කිරීම සහ තොරතුරු බෙදා ගැනීම වඩාත් දුෂ්කර කර තිබේ.